*مردم گروهي واحد و يک دست بودند ، پس خدا پيامبراني را مژده دهنده و بيم رسان برانگيخت، و با آنان به درستي و راستي کتاب را نازل کرد، تا ميان مردم در آنچه با هم اختلاف داشتند، داوري کند. و اختلاف را در آن پديد نياوردند مگر کساني که به آنان کتاب داده شد، بعد از دلايل و برهان هاي روشن و آشکاري بود که براي آنان آمد، برتري جويي و حسد در ميان خودشان بود. پس خدا اهل ايمان را به توفيق خود، به حقّي که در آن اختلاف کردند، راهنمايي کرد. و خدا هر که را بخواهد به راهي راست هدايت مي کند.
*در قبول دين، اكراهي نيست. راه درست از راه انحرافي، روشن شده است. بنابراين، كسي كه به طاغوت كافر شود و به خدا ايمان آورد، به دستگيره محكمي چنگ زده است، كه گسستن براي آن نيست. و خداوند، شنوا و داناست.
*مسلماً دينِ نزد خدا، اسلام است. و اهل کتاب اختلاف نکردند مگر پس از آنکه آنان را آگاهي و دانش آمد، اين اختلاف به خاطر حسد و تجاوز ميان خودشان بود؛ و هر کس به آيات خدا کافر شود خدا حسابرسي، سريع است.
*و کساني که دينشان را بازي و سرگرمي گرفتند، و زندگي دنيا آنان را فريفت، و اگذار؛ و با قرآن اندرز ده؛ که مبادا کسي به آنچه مرتکب شده محروم ماند ؛ و او را جز خدا سرپرست و ياور و شفيعي نباشد؛ و اگر هر گونه عوض و فديه اي بدهد از او پذيرفته نشود. آنانند که به سبب آنچه مرتکب شده اند محروم مانده اند. و به خاطر آنکه همواره کفر مي ورزيدند براي آنان نوشابه اي از آب جوشان و عذابي دردناک است.
*مسلماً کساني که دينشان را بخش بخش کردند، وگروه گروه شدند، تو را هيچ پيوندي با آنان نيست، کار آنان فقط با خداست، سپس به اعمالي که همواره انجام مي دادند، آگاهشان مي کند.هر کس کار نيک بياورد، پاداشش ده برابر آن است، و آنان که کار بد بياورند، جز به مانند آن مجازات نيابند و ايشان مورد ستم قرار نمي گيرند.
*آنان که دينشان را سرگرمي و بازي گرفتند و زندگي دنيا آنان را فريفت، پس ما امروز از ياد مي بريمشان، همان گونه که آنان ديدار امروزشان را از ياد بردند وهمواره آيات ما را انکار مي کردند.
* و اگر پيمان هايشان را پس از تعهدشان شکستند و در دين شما زبان به طعنه و عيب جويي گشودند، در اين صورت با پيشوايان کفر بجنگيد که آنان را هيچ تعهدي نيست، باشد که بازايستند.
*آيا به سوي آنچه خدا آفريده ننگريستند که سايه هاي آنان در حالي که فروتنانه براي خدا سجده مي کنند، از راست و چپ برمي گردد؟
* آنچه در آسمان ها و زمين است، فقط در سيطره مالکيّت و فرمانروايي اوست، و نيز دين ثابت و پايدار مخصوص اوست؛ آيا از غير او پروا مي کنيد؟!
*براي کساني که به آخرت ايمان نمي آورند، صفات زشت است، وصفات برتر و والا ويژه خداست، و او تواناي شکست ناپذير و حکيم است.
*براي هر امتي عبادتي ويژه قرار داده ايم که آن را انجام مي دهند؛ پس نبايد در اين امر با تو ستيز و نزاع کنند. و به سوي پروردگارت دعوت کن که بي ترديد تو بر راهي راست قرار داري.
*پس حق گرايانه و بدون انحراف با همه وجودت به سوي اين دين روي آور، سرشت خدا که مردم را بر آن سرشته است باش براي آفرينش خدا هيچگونه تغيير و تبديلي نيست؛ اين است دين درست و استوار؛ ولي بيشتر مردم معرفت و دانش ندارند.
*اين بايد در حالي باشد كه شما بازگشت به سوي او كنيد و از او بپرهيزيد و نماز را بر پا داريد و از مشركان نباشيد.
*مشرکاني که دينشان را بخش بخش کردند و گروه گروه شدند، در حالي که هر گروهي به آنچه نزد آنان است شادمانند!
*پس با همه وجودت به سوي اين دين درست و استوار روي آور پيش از آنکه روزي فرا رسد که از سوي خدا هيچ بازگشتي براي آن نيست، آن روز دسته دسته و گروه گروه شوند.
*و انسان را درباره پدر و مادرش سفارش کرديم، مادرش به او حامله شد سستي به روي سستي و باز گرفتنش [از شير] در دو سال است که براي من و پدر و مادرت سپاس گزاري کن؛ بازگشت فقط به سوي من است. و اگر آن دو نفر تلاش کنند تا بر پايه جهالت و ناداني چيزي را شريک من قرار دهي، از آنان اطاعت مکن؛ ولي در دنيا با آن دو نفر به شيوه اي پسنديده معاشرت کن و راه کسي را پيروي کن که به من بازگشته است؛ سپس بازگشت شما فقط به سوي من است، پس شما را از آنچه انجام مي داديد، آگاه مي کنم.
*آگاه باشيد! که دين خالص ويژه خداست، و آنان که به جاي خدا سرپرستان و معبوداني برگزيده اند ما آنان را جز براي اينکه ما را هر چه بيشتر به خدا نزديک کنند، نمي پرستيم. بي ترديد خدا ميان آنان درباره آنچه که اختلاف مي کنند داوري خواهد کرد؛ قطعاً خدا آن کس را که دروغگو و بسيار ناسپاس است، هدايت نمي کند.
*خدا مثلي زده است: مردي را که ارباباني ناسازگار و بداخلاق در او شريک اند، و مردي که فقط برده يک مالک است، آيا اين دو برده از جهت فرمان گرفتن و فرمان بردن با هم يکسانند؟ همه ستايش ها ويژه خداست. بلکه بيشترشان معرفت و آگاهي ندارند.
*اگر خدا مي خواست آنان را امت واحدي قرار مي داد، ولي هر که را بخواهد در رحمت خود در آورد؛ و ستمکاران را هيچ دوست و ياوري نيست.
*از دين آنچه را به نوح سفارش کرده بود، براي شما تشريع کرد و آنچه را به تو وحي کرديم؛ و آنچه ابراهيم و موسي و عيسي را به آن توصيه نموديم که دين را برپا داريد و در آن فرقه فرقه و گروه گروه نشويد. بر مشرکان ديني که آنان را به آن مي خواني گران است. خدا هر کس را بخواهد به سوي دين جلب مي کند، و هر کس را که به سوي او بازگردد هدايت مي کند،
* آنها پراكنده نشدند مگر بعد از علم و آگاهي، و اين تفرقه جوئي بخاطر انحراف از حق بود و اگر فرماني از سوي پروردگارت صادر نشده بود كه آنها تا سر آمد معيني زنده و آزاد باشند خداوند در ميان آنها داوري ميكرد و كساني كه بعد از آنها وارثان كتاب شدند از آن در شك و ترديدند، شكي تواءم با بدبيني و سوء ظن.
*آيا مشرکان و کافران معبوداني دارند که بي اذن خدا آييني را براي آنان پايه گذاري کرده اند؟ اگر فرمان قاطعانه خدا بر مهلت يافتنشان نبود، مسلماً ميانشان حکم مي شد؛ و بي ترديد براي ستمکاران عذابي دردناک خواهد بود.
*و کافران درباره مؤمنان گفتند: اگر بهتر بود بر ما نسبت به آن پيشي نمي گرفتند . و چون به وسيله آن هدايت نيافتند، به زودي خواهند گفت: اين يک دروغ قديمي است.
*اوست که پيامبرش را با هدايت و دين حق فرستاد تا آن را بر همه اديان پيروز کند، و کافي است که خدا گواه باشد.
*بگو: آيا خدا را از دين خود خبر مي دهيد .در حالي که خدا آنچه را در آسمان ها و آنچه را در زمين است مي داند، و خدا به همه چيز داناست.
*پس به خدا و پيامبرش و نوري که نازل کرديم، ايمان آوريد و خدا به آنچه انجام مي دهيد، آگاه است.
